“ปลาหมอคางดำ” ปลาดังที่เราควรรู้จัก…กินได้ แต่ต้องระวัง!
รู้ไหมว่าเจ้าปลาหมอคางดำที่ช่วงนี้เราได้ยินกันบ่อยๆ จริงๆ แล้วมันคือ "Blackchin Tilapia" ซึ่งมีถิ่นกำเนิดอยู่ไกลถึงแอฟริกาเลยนะ! ปลาชนิดนี้ไม่ได้มีแค่ในบ้านเรานะ มันแพร่กระจายไปทั่วโลก โดยเฉพาะในอเมริกาและเอเชีย ซึ่งปัญหาก็มีทั้งดีและไม่ดี งั้นเรามารู้จักกับเจ้าปลาตัวนี้กันดีกว่า!
กินได้จริงหรอ?
ใช่เลย! หลายประเทศเค้าได้ทำการวิจัยแล้วว่าปลาหมอคางดำนี้มีคุณค่าทางโภชนาการสูงมาก มีโปรตีนสูง ไขมันต่ำ ซึ่งเหมาะกับคนรักสุขภาพสุดๆ อย่างในแคเมอรูนเขาก็ทำวิจัยออกมาแล้วว่าปลาหมอคางดำนี้ดีต่อสุขภาพ (Njinkoue et al., 2016) ฟิลิปปินส์ก็เช่นกัน เค้าใช้ปลานี้เป็นแหล่งโปรตีนหลักสำหรับชุมชนในชนบท (Guerrero, 1997) เพราะฉะนั้นถ้าใครเบื่อเมนูปลาแบบเดิมๆ ก็ลองปลาหมอคางดำได้เลย
ปัญหาของปลาหมอคางดำในไทย
ถึงแม้เจ้าปลาหมอคางดำนี้จะมีคุณค่าทางอาหารสูง แต่เมื่อมันถูกนำเข้ามาในพื้นที่ใหม่ๆ อย่างในไทย มันก็สร้างปัญหาไม่น้อยเลยล่ะ! มันแพร่พันธุ์อย่างรวดเร็วในแหล่งน้ำธรรมชาติ ทำให้ปลาท้องถิ่นต้องแย่งชิงทรัพยากรกับมัน ซึ่งบางครั้งปลาท้องถิ่นก็สู้ไม่ได้เลย ทำให้จำนวนลดลงไปเรื่อยๆ (Sompong & Chareonpanich, 2019) ที่สหรัฐอเมริกาก็เหมือนกัน ในฟลอริดามันแพร่กระจายจนทำให้ปลาท้องถิ่นอยู่ไม่สุขเลยทีเดียว (Schofield et al., 2007)
เราจะแก้ปัญหานี้ได้ยังไง?
มีหลายวิธีที่เราสามารถทำได้ เช่น การเฝ้าระวังและจัดการพื้นที่ที่มีการแพร่กระจายอย่างใกล้ชิด หรือส่งเสริมการบริโภคปลาหมอคางดำในชุมชน เพื่อลดจำนวนประชากรในธรรมชาติ ในญี่ปุ่นเขาใช้ปลาหมอคางดำในอุตสาหกรรมอาหารสัตว์เพื่อลดจำนวนประชากรในธรรมชาติและเพิ่มมูลค่าเศรษฐกิจ (Takeuchi et al., 2008)
ในไทยเองก็กำลังมีการส่งเสริมให้คนกินปลาหมอคางดำเพื่อลดจำนวนในธรรมชาติ เป็นการแก้ปัญหาที่ได้ทั้งอิ่มท้องและช่วยระบบนิเวศไปพร้อมๆ กัน
สรุปกันแบบเข้าใจง่ายๆ นะ ปลาหมอคางดำกินได้และดีต่อสุขภาพ แต่ต้องระวังเรื่องการแพร่กระจายที่อาจส่งผลเสียต่อระบบนิเวศ ถ้าเรารู้จักจัดการและบริโภคอย่างถูกวิธี เราก็จะสามารถใช้ประโยชน์จากมันได้อย่างเต็มที่
อ้างอิง
Guerrero, R. D. (1997). Tilapia Farming in the Philippines. Aquaculture Department, Southeast Asian Fisheries Development Center.
Njinkoue, J. M., et al. (2016). Nutritional value of Blackchin Tilapia (Sarotherodon melanotheron) from three different ecological zones of the Wouri River in Cameroon. International Journal of Fisheries and Aquatic Studies.
Schofield, P. J., et al. (2007). Non-native fishes in Florida freshwaters: a literature review and synthesis. Reviews in Fish Biology and Fisheries.
Sompong, U., & Chareonpanich, C. (2019). Ecological impacts of Blackchin Tilapia (Sarotherodon melanotheron) in Thai freshwater ecosystems. Kasetsart University Journal.
Takeuchi, T., et al. (2008). Utilization of invasive fish species in animal feed industry: A case study of Blackchin Tilapia in Japan. Journal of Aquaculture Research.
